คืนสู่ธรรมชาติ

สันติภาวันได้จัดการเผาสรีระของหลวงตาไสวไปแล้วอย่างเรียบง่ายที่วัดใกล้ๆ ไม่ต่างจากคราวที่จัดให้หลวงพ่อมานิตครั้งก่อน ลูกสาวซึ่งไม่เคยพบท่านอีกเลยตั้งแต่ ๔ ขวบ คือญาติของท่านคนเดียวที่เราติดต่อได้ เธอขอร้องให้เราช่วยจัดการทุกอย่างเกี่ยวกับศพให้ด้วย เนื่องจากเธอไม่สะดวกที่จะเข้ามาจัดการ ซึ่งเราก็พอทราบสถานการณ์และเข้าใจการตัดสินใจของเธอ จึงแนะนำให้เธอใส่หบาตรทำบุญใกล้ๆ บ้าน อุทิศส่วนกุศลให้หลวงพ่อของเธอแทน

การจัดงานศพให้หลวงตาอย่างเงียบๆ เรียบง่าย มิใช่เพราะว่าเราไม่เห็นความสำคัญของท่าน หรือกลัววุ่นวาย/เสียดายเงิน แต่เป็นเพราะงานศพเรียบง่ายคือวิถีของชาวพุทธที่แท้จริง ยิ่งเป็นพิธีศพของพระยิ่งควรทำเป็นแบบอย่างให้พุทธศาสนิกชนได้เห็น

งานศพที่ใหญ่โตมีพิธีกรรมเกินความจำเป็น นอกจากไม่ใช่วิถีพุทธแล้ว ยังเป็นจุดที่ดึงชาวพุทธให้ออกห่างจากแก่นธรรมยิ่งขึ้นด้วย เป็นการส่งเสริมความเชื่อผิดๆ ทั้งเคล็ดพิธี ฤกษ์ยาม โชคลาง และความเชื่อในวิญญาณที่ไม่ตรงกับหลักพุทธศาสนา 

ยิ่งพิธีซับซ้อนฝ่ายเจ้าภาพก็จะยิ่งเต็มไปด้วยความไม่รู้และความกลัว โดยเฉพาะกลัวว่าผู้ล่วงลับจะไม่ได้บุญ ไม่ได้ไปสู่ภพภูมิที่ดี บ้างก็กลัวจะมีสิ่งร้ายๆ เกิดขึ้นกับคนข้างหลัง จึงต้องยอมจำนน ทำทุกอย่างตามแต่เจ้าพิธีจะกำหนด

การมีโอกาสจัดงานศพพระที่เราดูแลโดยที่ญาติหรือวัดเดิมท่านไม่ได้เข้ามาเกี่ยวข้องด้วยเลย ทำให้เรามีอิสระในการจัดการสรีระของท่านได้อย่างเรียบง่าย แต่กระนั้นเราก็ทำได้เพียงระดับหนึ่งเท่านั้น เพราะยังต้องเผื่อใจให้เจ้าหน้าที่ พระ และวัดที่เราไปใช้ฌาปนสถาน พอยอมรับวิธีการจัดได้ด้วย

งานของหลวงตาไสวมีสิ่งหนึ่งที่ใหม่สำหรับเรา คือต้องจัดการกับอัฐิของท่านด้วย เราเลือกที่จะคืนอัฐิของท่านกลับสู่ดินตามธรรมชาติโดยฝั่งไว้ที่โคนต้นโพธิ์ด่าง หรือโพธิ์ทอง ที่เราปลูกไว้พักใหญ่กำลังตั้งตัวแตกใบใหม่

เคยมีผู้ศรัทธาปรารภจะช่วยสร้างสถูปไว้ที่สันติภาวัน เพื่อเก็บรวบรวมอัฐิพระอาพาธที่มรณภาพซึ่งจะต้องมีมากขึ้นเรื่อยๆ ในอนาคต เราได้แต่อนุโมทนาและแจ้งไปว่าตอนนี้ยังไม่เห็นความจำเป็น 

ในเมื่อร่างกายทั้งหมดเราได้มาจากธรรมชาติ เมื่อถึงวาระก็ควรคืนกลับไป โดยไม่จำเป็นต้องเหลือสิ่งใดไว้ให้เป็นภาระต่อธรรมชาติและคนรุ่นหลังอีก

แทนที่จะใช้สถูปหรืออัฐิเป็นเครื่องเตือนให้ระลึกถึงท่าน เราเลือกที่จะจดจำเรื่องราวดีๆ เก็บประสบการณ์ในการดูแลท่านไว้ เพื่อนำไปใช้ดูแลพระอาพาธรูปอื่นๆ ต่อไป รวมทั้งนำไปเล่าแบ่งปันให้ผู้คนได้น้อมนำไปเป็นข้อคิดเตือนใจ เป็นอุปกรณ์ในการเจริญมรณสติมิให้ประมาทในการใช้ชีวิตต่อไปแทน

เพราะเราเชื่อว่า การทำเช่นนี้นอกจากจะเป็นการบูชาท่านแล้ว ยังเป็นกุศลใหญ่ส่งไปถึงท่านในสัมปรายภพได้อย่างดีอีกด้วย